หยุด – ยอม – เย็น

เรื่องโดย....ฮักก้า :: thinksea@hotmail.com

บ้านพระอาทิตย์ โดย โกศล พิณกุล

จำได้ว่า ตอนที่คิดจะหันกลับมาฝึกเขียนภาพด้วยตัวเองอีกสักตั้ง ฉันเลือกที่จะเขียนภาพด้วยสีน้ำ

แต่จนแล้วจนรอด ก็ต้องหลบไปอยู่มุมๆเดิมของตัวเอง ที่ๆมีเสียงประสานมาให้ได้ยินเข้าหูเป็นระยะว่า “ไม่เอาแล้ว ...ใจไม่สู้” ซ้ำหลับตาก็นึกเห็นแต่ภาพของตัวเองป้ายพู่กันละเลงไปทั่วแผ่นกระดาษ จนสีเละภาพเละไม่เป็นท่า

ใครกันบ้างหนอที่เคยหลงผิดคิดไปเองเหมือนกับฉัน ว่าไอ้การฝึกเขียนภาพด้วยสีน้ำนั้น เป็นการเขียนที่ง่ายที่สุด ฉันหล่ะขอค้าน นอกจากมันจะไม่หมูแล้ว สีน้ำ มันก็ช่างเป็นสีที่เอาใจยากเสียจริง และที่สำคัญเราต้องคอยตามใจมันด้วยอีกต่างหาก

เพราะเหตุใดฉันจึงคิดเช่นนั้น คำตอบคือเพิ่งไปฟังจากปากผู้รู้มาค่ะ เป็นใครไปไม่ได้นอกจากศิลปินสีน้ำชื่อดัง อาจารย์โกศล พิณกุล

มีสัตว์ชนิดหนึ่งที่อาจารย์โกศลยกเปรียบเทียบให้เข้าใจลักษณะนิสัยของสีน้ำ นั่นก็คือ “แมว” เราคงจะพอรู้ว่าสัตว์อย่างเจ้าเหมี๋ยวนี้ แม้ว่ามันจะเชื่องอยู่บ้าง แต่เราก็ต้องคอยตามใจมัน บางครั้งมันก็หายจากบ้านไปซะเฉยๆ สุดท้ายก็กลับมาคลอเคลียแข้งขาของเราซะงั้น

แต่อย่าได้ไปออกปากสั่งมันเชียวนะคะ มันไม่ฟังเราหรอก นอกจากมันจะได้แต่เชิดใส่ แล้วหันไปเลียขนเลียตัวทำความสะอาดตัวเองอย่างกับคนเจ้าสำอาง ที่รักความสะอาดเป็นเลิศ

ต่างกับสัตว์อย่าง “สุนัข” ที่อาจารย์โกศลบอกว่า มันดูจะฟังคำสั่งของผู้เป็นเจ้าของมากกว่า คล้ายการเขียนภาพสีน้ำมัน ที่สีมันจะตามใจเรา ผู้ซึ่งเป็นคนจับพู่กันแต้มมันลงไป

“ที่บอกว่าสีน้ำมัน มันตามใจเรา ก็คือว่าเราระบายสีแดงปั๊บ เราหยุดมันก็หยุด แต่พอเขียนสีน้ำ เราหยุดปั๊บ สีมันต้องลามไปนิดนึง เหมือนกับแมวที่บอกให้มันหยุด มันไม่หยุด ผมถึงบอกว่าเมื่อไหร่ที่คุณเขียนสีน้ำมัน คุณเป็นใหญ่ คนเขียนรูปเป็นใหญ่ เป็นเจ้านาย แต่สำหรับสีน้ำ มันใหญ่เหนือเรา ถ้ามันบอกเราว่าหยุดแค่นี้ เราก็ต้องหยุดแค่นี้ ถ้าเราไม่หยุด ภาพเราก็จะเละ เสียไปเลย มันบอกให้เราคุมจิต ให้รู้ว่าต้องหยุดได้แล้ว”

เช่นนั้นคำว่า หยุด – ยอม – เย็น จึงเป็นนิยามอีกนิยามที่ใช้ได้ดีกับการเขียนภาพด้วยสีน้ำในความเห็นของอาจารย์โกศล อธิบายให้กระจ่างก็คือ

“สีมันจะไหลไป พู่กันเราก็หยุดเสียก่อน มันจะไหลเยิ้มเราก็ต้องยอมๆมัน และที่สำคัญตัวเรานั้นต้องใจเย็นๆ”

หยุด – ยอม – เย็น ยังไปตรงกับประโยคของลัทธิเซ็นประโยคหนึ่งที่บอกเตือนเราว่า “จงรู้จักหยุด รู้จักยอมสิ่งต่างๆ และรู้จักวางเฉย”

“สีน้ำมันเป็นสื่อชนิดหนึ่งที่มีปรัชญาอยู่ในนั้น มันเป็นศาสนาอยู่ในนั้น มันเป็นบุคลิกของแต่ละคน ถ้าคุณเขียนภาพสีน้ำบุคลิกคุณจะออกมาเลย ผมสามารถเดาได้ใกล้เคียงว่าบุคลิกคุณเป็นยังไง โดยที่คุณต้องเขียนสีน้ำอย่างที่คุณอยากจะเขียน ไม่ใช่ลอกใครมา แต่สีน้ำมัน ไม่สามารถบอกบุคลิกเราได้ เพราะสีน้ำมันคุณเขียนตามที่สีปรากฏ จะเขียนยังไงก็ได้ ตามรูปแบบตามเทคนิคของแต่ละคนไป

สำหรับสีน้ำเมื่อไหร่ที่เราระบายมากเท่าไหร่ จะเป็นตัวเราเองมากเท่านั้น ยิ่งเขียนมากเท่าไหร่ ยิ่งบ่งบอกความเป็นตัวเรา จะเป็นคนอื่นไปไม่ได้ เหมือนกับลายมือของเรา คุณจะเป็นคนใจร้อนหรือเย็น ร่องรอยพู่กันจะบอก”

รู้ความลับนี้แล้ว เลือกเอาเองนะคะว่า อยากที่จะเป็นใหญ่เหนือสี หรือจะยอมให้สีเป็นใหญ่เหนือเรา

อย่างไรก็ตาม ลองใครที่คิดจะมีใจรักทำงานศิลปะ จะเขียนภาพด้วยสีน้ำ หรือจะเขียนภาพด้วยสีน้ำมัน หรือว่าสีอื่นใด มันก็เป็นเรื่องที่น่าส่งเสริมทั้งนั้นแหล่ะนะ

ว่าไหม ...ไม่ว่าโลกของสี หรือว่าโลกของอะไรก็ตามเถอะ บางอย่างเราต้องเป็นฝ่ายยอมมัน บางอย่างมันต้องเป็นฝ่ายยอมเรา การค้อมหัวลงอย่างคนเข้าใจ บางครั้งก็หาใช่การยอมจำนนอย่างน่าอาย

แต่เป็นการยอมรับในความเป็นจริง ที่ธรรมชาติได้มีส่วนกำหนดไว้แล้ว