|
Artist
thai:
คิดถึง ...จ่าง แซ่ตั้ง
เรื่องโดย....ฮักก้า
:: thinksea@hotmail.com
ความทรงจำนั้นมี
แต่มันเลว
กดขี่ ขูดรีด
แล้ว ปล้น ฆ่า
คนปล้นฆ่าตายไปแล้ว
ผืนแผ่นดินยังอยู่
ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน
ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน
ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน
ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน ผืนแผ่นดิน
เคยเชื่อแบบนี้บ้างไหมคะว่า
มนุษย์เรามีบุญคุณต่อกันได้โดยที่เราไม่จำเป็นรู้จัก หรือคุ้นเคยกับตัวตนที่แท้จริงของกันละกันเลยก็ได้
และบุญคุณที่ว่านี้
ก็ไม่ใช่บุญคุณที่เกิดขึ้นจากการได้มาซึ่งสิ่งของ-เงินทอง แต่เป็นบุญคุณด้านจิตใจ
ที่เขาหรือใครคนใดคนหนึ่ง มอบให้เราผ่านผลงานของเขา
บนหัวเตียงที่ห้องนอนของฉัน
มีซีดีที่รวบรวมเรื่องราวและผลงานของศิลปินผู้ล่วงลับนามว่า จ่าง
แซ่ตั้ง ตั้งพิงไว้กับกรอบรูปเสมอ ก่อนนอนหรือเมื่อไหร่ก็ตามที่เอี้ยวสายตาไปเจอ
ฉันก็มักจะหยุดมองภาพบนปกซีดีนั้น พร้อมกับเอ่ยคำขอบคุณในใจคนเดียวเงียบๆ
ว่าเมื่อครั้งที่ท่านมีชีวิตอยู่ ท่านได้สร้างสิ่งดีงามบางสิ่งไว้
และฉันก็ได้มีโอกาสได้สัมผัสมัน
ซีดีแผ่นที่ว่า ฉันได้รับจากมือของ ทิพย์ แซ่ตั้ง บุตรชายคนเดียวของท่าน
ถ่ายเนื้อหาออกมาจากเนื้อหาเดียวกับที่มีใน www.tangchang.com ซึ่งฉันได้เคยเข้าไปชมครั้งยังเป็นนักศึกษา
แต่เวลานี้มันได้หายไปจากโลกออนไลน์เสียแล้ว
ในครั้งที่เจอทิพย์ครั้งแรก เป็นครั้งที่ฉันได้มีโอกาสไปเยือนบ้านย่านพุทธมณฑล
สาย 5 บ้านที่ทิพย์เพิ่งขุดบ่อเลี้ยงปลา ปลูกบ้านหลังใหม่ขึ้นได้ไม่นาน
และผลงานทั้งหมดของ จ่าง แซ่ตั้ง ผู้เป็นพ่อ บุคคลที่ฉันเคารพด้วยหัวใจ
ก็ได้ถูกเคลื่อนย้ายจากบ้านเดิมย่านสำเหร่ ตามไปด้วย
ระหว่างที่กระแสการเรียกร้องให้ได้มาซึ่งหอศิลป์ร่วมสมัย ซึ่งถูกยกเลิกไปในยุคผู้ว่า
สมัคร สุนทรเวช จนกลายเป็นหอศิลป์ที่ลอยอยู่ในอากาศ หาข้อสรุปแน่ชัดไม่ได้
ทิพย์และครอบครัวก็ได้มุ่งหวังว่า น่าจะทำหอศิลป์เพื่อเป็นที่แสดงผลงานทั้งชีวิตของพ่อ
แต่ก็ยังเป็นการสร้างที่ต้องอาศัยระยะเวลาแบบค่อยเป็นค่อยไป เท่าที่จะสามารถทำได้
เพราะนั่นหมายถึงว่า เงินที่จะได้มาเพื่อการก่อสร้างจะต้องนำงานของพ่อออกมาขายนั่นเอง
จ่าง แซ่ตั้ง เป็น จิตกร กวี และนักปรัชญา คนสำคัญของประเทศเรา เป็นเพื่อนรักของศิลปินเรืองนาม
ประเทือง เอมเจริญ ท่านเสียชีวิตไปเมื่อปี 2533 นับแต่นั้นมาผลงานทั้งหลายทั้งมวลที่ได้สร้างสรรค์ขึ้น
รวมถึงเรื่องราวเกี่ยวกับตัวเขาที่รวบรวมเก็บหาไว้ได้ ซึ่งไม่สามารถตีมูลค่าได้นั้น
ตกทอดอยู่ ในความดูแลของบุตรชาย ทิพย์ แซ่ตั้ง ผู้ซึ่งครั้งหนึ่งไม่คิดแม้แต่จะเห็นความสำคัญของมันด้วยซ้ำ
ตลอดชีวิตของจ่าง ท่านไม่เคยขายผลงานของตัวเองแม้แต่เพียงชิ้นเดียว
แม้ว่าจะมีคนขอซื้อ และแม้ว่าท่านจะไม่ใช่บุคคลร่ำรวย หาเลี้ยงชีพไปวันๆเช่นใครอื่น
แต่แบ่งปันเงินมาซื้อสี สร้างสรรค์งานออกมาโดยไม่เคยผ่านรั้วการศึกษาด้านศิลปะใดๆทั้งสิ้น
ขณะที่บทกวีทุกบทของท่าน
แม้จะดูเรียบง่าย แต่ก็เป็นตัวอักษรที่มีลมหายใจสำหรับใครหลายคน
ศักดิ์สิริ มีสมสืบ จิตรกร นักเขียน กวีซีไรท์ และนักร้อง ซึ่งร้องเพลงได้ไพเราะมาก(สำหรับฉัน)
เคยพูดถึง จ่าง แซ่ตั้ง ไว้ในบทสัมภาษณ์ ของ www.jitdrathanee.com
ว่าสิ่งที่เขาได้จากการที่ได้มีโอกาสไปขลุกตัวอยู่กับ จ่าง แซ่ตั้งมาประมาณสองสามปีคือ
ส่วนใหญ่จะได้วิธีคิด มองโลกมองสังคม มองตัวเอง คือท่านจะไม่ได้สอนวาดรูป
แต่ท่านสอนศิลปะจากข้างใน คือถ้าสอนวาดรูป มันจะเรียนจากข้างนอก เรียนจากวิธีการ
ว่าใช้เส้นยังไง ใช้สียังไง น้ำหนักแสงเงายังไง ท่านจะไม่สอนตรงนั้น
เพราะท่านถือว่า สิ่งนั้นคนเรียนรู้กันได้ หาหนังสืออ่านก็ได้ ไปเรียนจากที่ไหนก็ได้
แต่ว่าจากวิธีคิด จากแนวคิด จากการมองโลก มองชีวิตมองสังคม คือท่านสอนจากข้างในออกมา
ในเรื่องของสีที่แตกต่างกัน จ่างจะโยงไปกับชีวิตว่า ชีวิตเรามีสุขมีทุกข์
มีโศกมีเศร้า มีแง่มืดแง่สว่าง มีด้านบวกด้านลบ แต่ว่าในโลกเรานี้
มันก็มีสูงมีต่ำ มีร้อนมีเย็น เหมือนกับหยิน-หยาง มีจนมีรวย แต่ว่าทั้งหมดนี้
มันอยู่ด้วยกันมีความสัมพันธ์เกี่ยวเนื่องกัน เป็นเหตุปัจจัยซึ่งกันและกัน
ทำให้สิ่งเหล่านั้นมันอยู่ด้วยกันได้
ศิลปะก็เหมือนกัน สีที่แตกต่าง เส้นที่แตกต่าง น้ำหนักความเข้มความอ่อน
ดำขาว สีสด สีสว่าง สีมืด ก็ต้องมาอยู่ด้วยกัน มันมีความแตกต่าง แต่ว่าความแตกต่างนั้น
มันเอามาเรียบเรียงได้ มันก็ได้ชื่อว่ามีความสัมพันธ์กันทั้งหมด เป็นเอกภาพ
ท่านเป็นจีนอยู่แล้ว ท่านเขียนเรื่องลัทธิเต๋าอยู่แล้ว ก็คงเอาสิ่งที่ท่านมีมาสอนพวกเรา
ใน นิทรรศการศิลปะ 14 ตุลา ผ่านสายตาศิลปิน เมื่อปี 2546 ทิพย์ได้นำภาพวาดขนาดใหญ่
ประมาณ 2.10 X 2.50 เมตร ที่มีชื่อว่า ตาไม่มองความชั่วร้าย มือไม่รับใช้เผด็จการ
ของพ่อ ซึ่งเคยมีนักสะสมชาวสิงคโปร์ขอซื้อแต่เวลานั้นทิพย์ไม่เคยคิดขาย
มาร่วมจัดแสดงและประกาศขาย ตั้งราคาไว้ที่ 20 ล้านบาท ซึ่งถือว่าเป็นราคาที่สูงที่สุดในเมืองไทยเลยก็ว่าได้
เขาให้เหตุผลในการขายภาพชิ้นนี้ผ่านหน้าหนังสือพิมพ์บางฉบับว่า จะนำเงินไปทำหอศิลป์เพื่อรักษางานของพ่อที่มีอยู่กว่า
2,000 ชิ้น ให้เรียบร้อยสมบูรณ์แบบ เพราะเก็บเล็กผสมน้อยทำอยู่ถึง
13 ปี ยังไม่มีวี่แววว่าจะเสร็จ และถึงเวลาแล้วที่จะพิสูจน์ให้เห็นว่า
ภาครัฐไม่เคยดูแลศิลปิน ทั้งๆที่บอกว่างานของศิลปินคนนั้นๆ ทรงคุณค่า
แต่ไม่เคยทำอะไร
ยังจำความรู้สึกตัวเองก่อนจะกลับได้ว่า อยากกลับไปเยือนบ้านย่านพุทธมณฑล
สาย 5 อีก ถ้ามีโอกาส แต่ทว่า ที่นั่นก็ไม่ใช่สถานที่ที่จะต้องไปได้บ่อยๆ
นอกเสียจากว่าวันหนึ่งจะมีใครสักคนลุกขึ้นมาจัดสร้างสถานที่เก็บรวบรวมผลงานของ
จ่าง แซ่ตั้ง ไว้อย่างเป็นระบบ ให้เป็นสถานที่ที่เปิดรับให้คนทั่วไปเข้าไปชมได้
ฉันเชื่อว่าเรื่องราวของจ่าง แซ่ตั้ง ยังจะถูกเล่าขานต่อไปมิรู้จบ
เป็นแบบอย่างให้ใครต่อไปได้มิรู้สิ้น ตราบเท่าที่มีคนให้ความสำคัญ
และเห็นค่าว่าในหนึ่งชีวิตนั้น บรรจุไว้ได้มากกว่าเลือดเนื้อ หรือความกลวงเปล่า
ที่หาสาระอะไรไม่ได้
|
