สินบน

เรื่องโดย....ฮักก้า :: thinksea@hotmail.com

ผลงานของ วสันต์ สิทธิเขตต์

มีคนทั้งที่สนิทและไม่สนิทกันนักพูดกับฉันอยู่บ่อยๆ ว่า ฉันสัมภาษณ์ศิลปินมาเยอะแยะ ป่านนี้คงมีงานของศิลปะเก็บไว้ที่บ้านเต็มไปหมดแล้วกระมัง และอีกเดี๋ยวถึงคราวตกอับในวิชาชีพที่ทำอยู่ อาจไปเปิดแกลลอรี่ขายงานศิลปะที่มีอยู่แน่ๆ

ดูเหมือนชม ขณะเดียวกันก็เหมือนกำลังดูถูกกันด้วยนะคะ ชมที่คิดว่าฉันคงเป็นที่เสน่หาในเหล่าศิลปิน ถึงขนาดที่พวกเขาต้องยอมมอบภาพเขียนราคาแพงให้ และที่ว่าดูถูกนั้น ก็เพราะคำพูดในลักษณะนี้มันเหมือนกับเป็นการกล่าวหาก็ได้ว่าฉันไปรับสินบนมาชัดๆ

ภาพเขียนไม่ใช่กาแฟนี่คะ ที่เลี้ยงกันสักแก้วแล้วไม่ดูน่าเกลียด และอีกอย่างเอาฉันไปเทียบกับบรรดาท่านประธานที่ถูกเชิญให้ไปตัดตัดริบบิ้นเปิดนิทรรศการศิลปะไม่ได้หรอก เพราะอย่างน้อยท่านเหล่านั้น แม้บางครั้งบางคราวจะได้รับภาพเขียนที่เหล่าศิลปินผูกริบบิ้นเตรียมไว้มอบให้ แต่อย่างน้อยซะ ท่านเหล่านั้นก็ยังมีส่วนซื้องานของศิลปินไปเก็บไว้ที่บ้านบ้าง แม้บางชิ้นนั้นไม่ชอบ แต่ก็ให้เหตุผลทำนองว่า “ต้องการสนับสนุน”

ฉันบอกตัวเองอยู่บ่อยๆ ค่ะว่า วันหนึ่งเกิดหลงใหลได้ปลื้มกับงานของศิลปินคนใด และถ้าวันหนึ่งมีสินทรัพย์พอที่จะซื้อเองได้ คงไม่ลืมที่จะซื้อมาติดไว้ดูไว้ชมที่ผนังบ้านบ้าง หรือไม่ก็คงหาซื้องานประเภทรีโพรดักต์ และต่อไปนี้ถ้าคิดจะรับภาพเขียนจากศิลปินท่านไหน แม้จะภาพเล็กๆ ก็ตามที ขอให้วันนั้นเป็นวันที่ลาออกจากการทำอาชีพนักข่าวศิลปะเสียก่อน

ที่บอกว่าต่อไปนี้ ก็เพราะว่าก่อนหน้านั้นไม่ใช่ว่าฉันไม่เคยได้รับภาพเขียนจากมือศิลปินท่านไหนเลย สารภาพว่าเคยได้รับค่ะ แม้จะเป็นภาพที่วันหนึ่งเจ้าของภาพไปทำทิ้งหล่นที่ไหนคงไม่เสียดายอะไรมากนัก ด้วยมันเป็นภาพลายเส้นที่ตวัดเขียนเพียงไม่กี่นาที ที่สำคัญมันเป็นภาพที่ศิลปินเขียนภาพฉัน ไม่ใช่ภาพศรีภรรยาสุดที่รักของเขาค่ะ

ภาพนี้ฉันเอาไปใส่กรอบซะสวยแล้วตั้งไว้ที่โต๊ะทำงาน มีเพื่อนถามฉันบ่อยๆ ว่าทำไมยังไม่เอาไปติดที่บ้าน ฉันได้แต่ให้เหตุผลว่าที่บ้านยังหาที่ติดไม่ได้ แต่ใจหนึ่งนั้นฉันต้องการเอาตั้งไว้เตือนสติตัวเองด้วยว่า จะไม่มีภาพต่อไป แม้ตอนที่ได้รับมานั้นแสนจะรู้สึกดีเป็นนักหนา

วันนั้นฉันลงพื้นที่ไปดูศิลปินเขียนภาพที่อ่าวนาง จังหวัดกระบี่ หลังจากที่ศิลปิน ภรรยาศิลปิน อิ่มแปล้กับข้าวกล่องที่พกไปกินริมทะเล พี่ศิลปินท่านนั้นคงเห็นฉันทำหน้าเซ็งๆ เหมือนคนอยากกลับบ้าน

แม้ว่าพี่ท่านจะเขียนภาพไปเมื่อยมือแล้วหลายภาพ แต่พี่ท่านก็มีน้ำใจถามว่า “พี่เขียนรูปให้เอาไหม ไปหากระดาษมา” ตอนนั้นฉันใช้ความเร็วสูงมากในการวิ่งไปหากระดาษสักแผ่น และหลังจากที่พี่ศิลปินวาดให้เสร็จ หลายคนที่ร่วมทริปด้วยกันต่างรู้ดีว่าฉันแทบจะไม่ฝากภาพนั้นไว้ในมือใคร ต้องนำกลับบ้านในสภาพที่ดีที่สุด ด้วยตัวเอง

ว่าไปแล้วมีหลายเหตุการณ์เหมือนกันที่ทำให้ฉันคิดว่า การรับสิ่งของจากใครมา บางครั้งก็เป็นเรื่องที่ทำให้ต้องกังวลใจในภายหลังมากกว่า

มีวันหนึ่งฉันเคยไปสัมภาษณ์เจ้าของโรงงานเซรามิกแห่งหนึ่ง ที่เขาสนใจทำงานเซรามิกอาร์ตเก็บไว้แสดงส่วนตัวด้วย พอสัมภาษณ์เสร็จก่อนกลับฉันได้รับโอ่งเซรามิกเล็กๆ กลับมาบ้านด้วย ราคาคงราวๆ ไม่เกินสองร้อยบาท

อาทิตย์ให้หลัง หลังจากที่บทสัมภาษณ์ของเขาตีพิมพ์ มีผีตนไหนก็ไม่ทราบอ้างว่าเป็นฉัน พร้อมกับเรียกเงินตอบแทนจากเจ้าของโรงงาน ช่วงนั้นฉันปวดหัวกับการรับโทรศัพท์ถามเรื่องราวจากเจ้าของโรงงานเซรามิกอยู่บ่อยหน และก็คิดกันว่าจะหาวิธีจัดการอย่างไรกับผีตนนั้น

สุดท้ายเรื่องก็จบลงด้วยการลืมๆ กันไป เพราะอย่างไรก็ยังดีที่เจ้าของโรงงานเซรามิกท่านนั้น ยังไม่ได้โอนเงินให้ไป แต่จนเดี๋ยวนี้ฉันก็ยังอดกังวลใจไม่ได้ว่า เขายังจะมีอะไรติดใจว่าเป็นฉันอยู่หรือไม่

ในชีวิตของการทำงานที่ต้องไปสัมภาษณ์ศิลปิน ฉันขอยืนยันว่าไม่มีมีแม้สักครั้งที่ฉันเคยได้รับสิ่งที่เข้าข่ายว่าเป็นสินบนจากศิลปิน แต่ยอมรับว่าเคยมีบางหน่วยงานที่จัดงานศิลปะขึ้นเพื่อสร้างภาพลักษณ์ให้กับองค์กร เคยใส่ซองมายื่นให้อยู่หนหนึ่ง เพราะอยากให้ข่าวได้ลงเป็นที่แน่นอน แต่เวลานั้นฉันยื่นซองส่งคืน พร้อมกับตอบเขาไปว่า “ถ้ารับคืนไปจะมาทำให้อีกบ่อยๆ แต่ถ้าไม่รับคืน ข่าวที่ทำวันนี้ก็ไม่ลง และไม่มีได้เห็นหน้ากันอีกแม้จะในวาระไหนก็ตาม”

อย่าว่าแต่เรื่องของการรับสินบนหรือสินน้ำใจเลย แม้แต่ที่ศิลปินบางท่านที่มักคุ้นกันเคยแนะนำว่า ฉันน่าจะทำงานประชาสัมพันธ์ให้กับศิลปินน่าจะดี เพราะศิลปินนั้นไม่เก่งในเรื่องของการจัดการ

ฉันได้แต่ยิ้มเพราะคิดว่ามันคงตลกดีที่ฉันเอาพื้นที่ลงข่าวของตัวเองไปลงประชาสัมพันธ์ให้กับนิทรรศการของศิลปินที่ฉันเป็นคนจัดการให้ และนี่ถ้าเขาแสดงงานถี่ยิบ หน้าหนังสือพิมพ์ที่ฉันดูแลอยู่คงต้องลงข่าวของเขาถี่ยิบเช่นกัน คนอ่านคงได้เห็นหน้าศิลปินคนนั้นจนเบื่อและที่สำคัญ ศิลปินดัง แต่ฉันตกงาน

จริงอยู่ว่าวันหนึ่งฉันอาจจะล้วงมือเข้าไปในกระเป๋า แล้วพบว่าตัวเองมีเงินในกระเป๋าให้ใช้ไม่ขาดมือ แต่จะมีประโยชน์อะไรถ้าฉันพบว่าตัวเองไม่มีศรัทธาต่อตัวเองและไม่มีความสุขกับงานที่ทำอยู่

วันหลังถ้าศิลปินที่มักคุ้นกันถามอีกว่าทำไมไม่ทำล่ะ ที่แนะนำน่ะ เพราะคงมองเห็นว่าเงินเดือนที่ฉันได้รับอาจไม่มากมาย ฉันคงยังจะตอบกลับไปไม่ต่างจากเดิมว่า

“พวกคุณเขียนรูปไปเถอะ ฉันขอเขียนเรื่อง”