ศิลปะ – มากกว่าแค่วาดรูป

เรื่องโดย....ฮักก้า :: thinksea@hotmail.com

ผลงานชุด 40 ปี เส้นและสี ของ ธนะ เลาหะกัยกุล

ครั้งยังเด็ก ฉันและเพื่อนๆ เข้าใจว่า วิชาศิลปะ คือการวาดรูปอย่างเดียว

ฉะนั้นสิ่งที่เราต้องเตรียม เมื่อถึงชั่วโมงศิลปะ ก็คือสีหนึ่งกล่อง พู่กัน สมุดวาดเขียน และก็ดินสอ อ้อ...มีไม้บรรทัดด้วยอีกอัน เผื่อบางทีอยากลากอยากขีดเส้นขึ้นเป็นรูปบ้าน เป็นลำต้นของต้นไม้ หรือรูปอะไรต่ออะไร ที่อยากให้มันตรงแน่ว ไม่โค้งคด

ไม่เคยคิดเลยว่าโตขึ้น โลกจะเผยให้ต้องรู้จักโลกของศิลปะ มากกว่าที่เคยรับรู้ โลกที่มีอะไรมากกว่าการวาดรูปเล่นเพลินๆ หรือวาดเพื่อเอาคะแนนจากครู

อย่าว่าแต่เข้าใจว่าศิลปะ คือการวาดรูปอย่างเดียวเลย แม้แต่พอถึงคราวต้องเปลี่ยนชั่วโมงไปเรียนปั้นดิน ฉันก็ไม่เคยคิดเลยสักนิดว่า การปั้นดินก็คืองานศิลปะเหมือนกัน รู้แต่ว่าเวลานั้นต้องปั้นให้เหมือน ปั้นให้เนี๊ยบ และถ้าชิ้นงานถูกคุณครูเลือกให้ไปวางหน้าชั้น นั่นคือความภาคภูมิใจ ห่างไกลเหลือเกินกับว่าศิลปะ ที่แทรกซึมเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตคนมากกว่านั้น

ภาพยนตร์ที่เราเคยดูก็คืองานศิลปะ ต้องใช้ศิลปะในการถ่ายทำ นักแสดงก็ต้องมีคิลปะในตัวเองสูง คนเขียนหนังสือก็คือคนทำงานศิลปะ ต้องมีศิลปะในการประพันธ์ จากคำหนึ่งคำ กว่าที่จะดำเนินไปถึงหนึ่งบรรทัด กระทั่งกลายเป็นหนังสือหนึ่งเล่ม คำแต่ละคำต้องผ่านการตกแต่ง ขยับเข้าขยับออกไม่รู้กี่ครั้ง

เหมือนภาพหนึ่งภาพที่จิตรกรกำลังสร้างสรรค์ ขณะที่เขากำลังใช้เกรียงหรือพู่กันป้ายสีใหม่ลงไปบนเฟรมผ้าใบ อีกใจก็กำลังคิดที่ขูดสีบางสีที่เกินใจต้องการอยากให้มีออกบ้างเหมือนกัน

เป็นอย่างนี้ซ้ำแล้วซ้ำเล่าอยู่นับชั่วโมง หรือแม้แต่เวลาเพียงแค่หนึ่งนาที ก็ยังมีเกิดขึ้นหลายชั่วขณะใจ ก่อนจะออกมาเป็นงานศิลปะที่ใช่ ที่พอใจของแต่ละคน

โลกศิลปะเมื่อโตขึ้น .... เมื่อจะลงมือทำงานศิลปะ มันไม่ใช่แค่การจับดินสอมาวาด จับดินมาปั้น ให้เหมือนและเนี๊ยบๆ ต่อไปแล้ว แต่มันยังต้องมีเทคนิควิธีการอีกสารพัด มีการพัฒนาอีกหลายๆขั้นในความคิด มีคอนส่ง "คอนเซ็ปต์" คำเท่ห์ๆ ที่เราหลายคนพูดเพื่อความเข้าใจที่ตรงกัน

ศิลปะไม่ใช่แค่ภาพวาดสวยๆ ไม่ได้มีหน้าที่แค่จรรโลงใจ แต่ศิลปะที่ศิลปินหลายคนได้เสกสรรปั้นแต่งขึ้น อาจเป็นเสมือนช่องทางส่งสารบอก เพื่อให้เราได้ร่วมรู้สึกและรับรู้กับเหตุการณ์หรือการกระทำบางอย่าง เพื่อให้เรามองเห็น เพื่อให้เราเปลี่ยนแปลงได้อีกด้วย

ฟังดูแล้วเครียดๆ ใช่ไหมคะ กลับไปเรียนวาดรูป ปั้นดินอย่างเดียวดีกว่าไหม อะไรกันนักหนานะพวกศิลปิน

อย่าเพิ่งถอดใจกันไปไย ลองมองดูรอบตัวๆเรา จะเห็นได้ว่า โลกรอบๆตัวเราน่าอยู่ขึ้น ก็เพราะว่ามีศิลปะอยู่ร่วมและเป็นส่วนหนึ่งกับชีวิตเราใช่หรือไม่

จะน่าเบื่อแค่ไหน ถ้าหนังโฆษณาบางเรื่องเปิดตัวด้วยการมีชายหรือหญิงคนหนึ่งเดินโท่งๆออกมาพร้อมกับถือสินค้าในมือ แล้วก็ตะโกนบอกชนิดของสินค้า บอกสรรพคุณ และราคาแก่เรา ก่อนจบลงด้วยการบอกเราให้รีบไปซื้อมันซะ โดยไร้ซึ่งศิลปะในการนำเสนอ

เราคงไม่ซึ้งตรึงใจ หากนิยายรักบางเรื่องดำเนินไปด้วยการที่ชายหญิงคู่หนึ่งเจอกัน บอกรัก และขอกันแต่งงาน พลิกผ่านไปอีกไม่กี่หน้ากระดาษก็พบว่าเจ้าสาวต้องเตรียมตัวไปฝากครรภ์ที่โรงพยาบาลสักแห่ง แต่ไม่มีการบรรยายให้เราได้เห็นภาพของเหตุการณ์ ของสถานที่ ของอารมณ์ตัวละครในเรื่อง ว่าเจออุปสรรค หรือพบกับบรรยากาศที่โรแมนติกอย่างไร

สีของท้องฟ้า หรือว่าสีหน้าของหญิงสาว สดใสหรือหมองเศร้ากับสีใด ก็ล้วนแต่ต้องใช้ศิลปะในการเล่าทั้งนั้น

หรือไม่ชีวิตของจิตรกรคงจะจำเจและไร้แรงบันดาลใจ ถ้าพบว่าวันหนึ่งๆ ตัวเองทำได้อย่างมาก แค่วาดรูปให้เหมือน และมีคนสนใจซื้อมันไปติดผนังบ้าน แต่ไม่รู้สึกสนุกหรือลุ้น ที่จะได้เห็นการพัฒนาการใหม่ๆ เกิดขึ้นในงาน

ดังนั้นคำชมจากใครต่อใครรอบๆข้างเพียงแค่ว่า “โห...พี่คนนี้วาดรูปได้เหมือนของจริงเด๊ะๆเลย” อาจไม่ใช่ความสุขสำหรับศิลปินเจ้าของงานชิ้นนั้นๆก็เป็นได้

เพราะศิลปะเป็นมากกว่าการวาดรูปให้เหมือน