หุ่นละครเล็กของครูแกร ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่เมืองโบราณ
ภาพจากสูจิบัตร "เทศกาลวัดอรุณ"



หุ่นละครเล็ก ถือกำเนิดในสมัยรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ โดยครูแกร ศัพทวนิช เป็นผู้ให้กำเนิด
 

ครูแกร ศัพทวนิช เริ่มฝึกหัดวิชานาฏศิลปโขน ละคร อยู่กับคณะละครของพระยาเพชรฎา ตั้งแต่อายุ ๙ ปี ด้วยพรสวรรค์ทางนาฏศิลป เมื่ออายุเพียง ๒๐ ปี ก็สามารถจัดตั้งคณะละครของตนเอง ตะเวนไปแสดงตามที่ต่างๆ จนเมื่อสูงอายุจึงคิดสร้างหุ่นรูปร่างอย่างคน แต่งตัวเป็นละครขึ้นชุดหนึ่ง ออกแสดงให้เยาวชน และประชาชนได้ชม โดยได้แบบอย่างมาจากหุ่นจีน ในวังกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ซึ่งในขณะนั้นยังไม่มีชื่อเรียก ต่อมากรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ได้ทรงตั้งชื่อให้ว่า "หุ่นละครเล็ก"
 
การแสดงหุ่นละครเล็กเริ่มลดน้อยลง เมื่อหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ เนื่องจากครูแกรอายุมากขึ้น ท่านได้มอบตัวหุ่นให้แก่สะใภ้ของท่านประมาณ ๓๐ ตัว นอกนั้นนำไปทิ้งแม่น้ำเจ้าพระยาที่ท่าพระจันทร์หมด ต่อมาสะใภ้ครูแกรได้นำหุ่นละครเล็กมาให้นายสาคร ยังเขียวสด เพราะเห็นว่ามีความสามารถที่จะสืบทอดได้ แต่ตัวหุ่นชุดนั้นนายแกรได้มอบให้เมืองโบราณเก็บรักษา และได้ทำหุ่นพ่อแก่ขึ้นไว้บูชาเพื่อระลึกถึงพ่อครูแกรเท่านั้น ต่อมาในงานเฉลิมฉลอง ๒๐๐ ปี แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พ.ศ. ๒๕๒๕ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยได้ติดต่อให้นายสาคร ไปแสดงการสาธิตกาทำหัวโขนที่สวนอัมพร และได้สนใจในหุ่นละครเล็กที่นายสาครได้ทำไว้บูชา จึงได้ขอร้องให้นายสาครจัดทำหุ่นละครเล็กขึ้น และเปิดทำการแสดงอีกครั้งหนึ่ง หลังจากสูญหายไปกว่า ๕๐ ปี หุ่นละครเล็กจึงเริ่มมีชีวิตขึ้นอีกครั้ง โดยเปิดการแสดงครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๘ ในงานเทศกาลเที่ยวเมืองไทย โดยนายสาคร ยังเขียวสด ได้ตั้งชื่อคณะหุ่นละครเล็กว่า "หุ่นละครเล็ก คณะสาครนาฏศิลป์ ละครเล็กหลานครูแกร"

ที่มา : "หุ่นไทย" โดย อาจารย์ จักรพันธุ์ โปษยกฤต


Copyright © 2000 ANURAKTHAI.COM All Right reserved